%202.png)
Wind Swept voyages & survival techniques in cold climates
Kleopatra Tsali is a visual artist based in Athens
%201.jpg)
Ανεμόφιλα ταξίδια και τεχνικές επιβίωσης σε κρύα κλίματα
“We are the roots of the trees that lay down
The wind that shook the leaves upon them”.
Giorgos V. Makris, "Grapta"
In August 1930, a Norwegian yacht sailing in the Arctic Ocean on a scientific mission stopped at the White Island, where the crew discovered various objects, such as a journal, a boat, supplies, metal film canisters, and several other things, as well as the remains of three people. It wasn’t long before they realised the latter belonged to the Swede S. A. Andrée and his two companions, Knut Fraenkel and Nils Strindberg, who had, on July 11th, 1897, boarded a hot air balloon in an attempt to explore the North Pole. Their voyage would begin from Sweden, crossing the North Pole to reach Canada.
When Andrée presented his plan, he was subjected to much criticism and negative reactions. Scientists and explorers of the time did not believe such an attempt to be realistic. Despite that, however, the idea gained great popularity in Sweden and was heavily backed by the media, since the country was behind in terms of Arctic expeditions, which were at the centre of attention at the time. Andrée quickly managed to secure funding and put his ambitious plan into action.
Andrée ordered a balloon of varnished silk from Paris, and made a first attempt in 1896, without, however, having made the necessary trial runs. What was mainly untested was the reaction of the hydrogen to extreme weather conditions, such as those that prevailed in the Arctic Circle; there were also several patched-up holes and leaks. The team relied on inaccurate data on the direction of the winds, which, ultimately, frustrated their plans, as the wind blew steadily from the North towards Danes Island. The team eventually gave up on their efforts. It is now known that Northern winds are common at Danes Island, but in the late 19th century, information regarding the arctic flow of air and rainfall was incomplete.
In the summer of 1897, the team tried again, with the three men flying through the foggy ether for about two days, while the balloon was constantly losing height and crashing onto the ice. At some point, they were forced to jump off and wander around the North Pole for a few months; one after another, all three lost their lives, probably to the cold, exhaustion, extreme conditions and inadequate equipment.
The voyage of the three men is associated with masculinity and patriotism, faith in the powers of technology and indifference towards natural phenomena, where man can control and tame the forces of nature. The second half of the 19th century is often referred to as the heroic period of exploration of the Poles. The inhospitable and dangerous regions of the Arctic and Antarctic prevailed in the collective fantasies of the era, not as places with their own ecological environment and their own civilisations, but as challenges to be conquered by technological ingenuity and male valour. The wind swept them away, their equipment was not chosen with due diligence, and their research was insufficient in helping them adopt the survival techniques of the indigenous populations, who knew how to deal with the extreme weather conditions. The weather was against them. The team’s grand plan deflated like their hot air balloon.
In my work, clothes or protective body coverings look like a thin fabric skin, where the inner and the outer are barely distinguishable. Clothing symbolises a lighter version of architecture, a fabric architecture made-to-measure. Clothing, in part, protects, but at the same time, “built” with thread and yarn, it incites its wearer’s independence, to travel and to move. In contrast to Andrée and his team, the traveller wearing this outfit is looking to get lost, is striving to make mistakes, to take the wrong path. They use their intuition or follow random events, unexpected, like signs leading to a new version. The direction of the wind, the weather phenomena, the surprises, are their allies. That’s how they manage to tune in to them. The wind sweeps up the clothing and they become one. The fragility and inevitable decay of the fabric is known and expected by the traveller. Andrée and his team were trying to control their balloon and its course, and to impose their will upon the wind. The way I approach travel in my work is more to do with its feminine side: less expansionary, more adaptive.
Clothing made of natural fabrics, which I have sewn together, create a patchwork of recycled materials that make the voyage lighter; it is swept by the wind, changes shape, tears, becomes one with the earth, the microorganisms and the animals, and is lost, to return as something new. A fossil, perhaps. The imprint of Andrée’s balloon and equipment upon the ice looks out of place and cannot be assimilated easily into the frozen earth. It is a foreign body. In 1930, it was discovered by Norwegian explorers. Clothing would have gotten caught in the branches of a tree and would have become part of it, or it would have become a fossil on the rock, in the sea, or the wind would have swept up a strip of it, that would land on our body by chance and make us wonder how it ended up here.
Information was drawn from the New York Times article:
"Falling Short of the North Pole", January 27, 2012
«Είμαστε οι ρίζες των δέντρων που ξάπλωσαν
O αέρας που κουνούσε πάνω τους τα φύλλα».
Γιώργος Β. Μακρής "Γραπτά"
Τον Αύγουστο του 1930, ένα νορβηγικό κότερο που έπλεε στον Αρκτικό ωκεανό για επιστημονική αποστολή σταμάτησε στο νησί White Island. Εκεί το πλήρωμα εντόπισε διάφορα αντικείμενα, όπως ένα ημερολόγιο, μια βάρκα, προμήθειες, μεταλλικά κουτιά από φιλμ και άλλα πολλά, καθώς και τα λείψανα τριών ανθρώπων. Δεν θα αργούσαν να καταλάβουν ότι αυτά ανήκαν στον Σουηδό S. A. Andrée και τους δύο συντρόφους του, Knut Fraenkel και Nils Strindberg που στις 11 Ιουλίου 1897, είχαν ανέβει σε ένα αερόστατο προσπαθώντας να εξερευνήσουν τον Βόρειο Πόλο. Το ταξίδι θα ξεκινούσε από την Σουηδία διασχίζοντας τον Β. Πόλο για να φτάσουν στον Καναδά.
Όταν ο Andrée παρουσίασε το σχέδιο του δέχτηκε πολλές επικρίσεις και αρνητικά σχόλια. Επιστήμονες και εξερευνητές της εποχής, θεωρούσαν ότι μια τέτοια απόπειρα δεν ήταν ρεαλιστική. Παρ’ όλα αυτά, η ιδέα έγινε πολύ δημοφιλής στη Σουηδία και προωθήθηκε πολύ από τα μέσα ενημέρωσης καθώς η χώρα βρισκόταν πίσω σε σχέση με τις ανακαλύψεις στην Αρκτική, οι οποίες ήταν τότε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Ο Andrée κατάφερε γρήγορα να βρει χρηματοδότες και να βάλει το φιλόδοξο σχέδιο του σε εφαρμογή.
Ο Andrée παρήγγειλε το αερόστατο από βερνικωμένο μετάξι στο Παρίσι και ξεκίνησε το 1896 μια πρώτη απόπειρα, χωρίς όμως να έχουν γίνει οι απαραίτητες προκαταρκτικές δοκιμές. Κυρίως δεν είχε δοκιμαστεί η αντίδραση του υδρογόνου σε ακραίες καιρικές συνθήκες όπως αυτές που επικρατούν στον αρκτικό κύκλο, επίσης υπήρχαν πολλές μπαλωμένες τρύπες και διαρροές αέρα. H ομάδα βασίστηκε σε λανθασμένα στοιχεία για την κατεύθυνση των ανέμων, οι οποίοι τελικά ανέτρεψαν τα σχέδιά τους, μιας και φυσούσε από βορρά σταθερά προς την νήσο Danes. Τελικά η ομάδα εγκατέλειψε τις προσπάθειες της. Είναι πλέον γνωστό ότι οι βόρειοι άνεμοι είναι συνηθισμένοι στην νήσο Danes, αλλά στα τέλη του 19ου αιώνα, οι πληροφορίες σχετικά με την αρκτική ροή του αέρα και τις βροχοπτώσεις ήταν ελλιπείς.
Το καλοκαίρι του 1897 η ομάδα προσπάθησε ξανά με τους τρεις άντρες να πετάνε στους ομιχλώδεις αιθέρες για περίπου δύο ημέρες, ενώ το αερόστατο συνεχώς έχανε ύψος και προσέκρουε στον πάγο. Κάποια στιγμή αναγκάστηκαν να πηδήξουν έξω και να περιπλανηθούν στον Βόρειο Πόλο για λίγους μήνες, ενώ ο ένας μετά τον άλλον έχασαν και οι τρεις τη ζωή τους, πιθανόν από το κρύο, την εξάντληση, τις ακραίες συνθήκες και τον ανεπαρκή εξοπλισμό.
Το ταξίδι των τριών αντρών συνδέεται με την αρρενωπότητα και τον πατριωτισμό, την πίστη στις δυνάμεις της τεχνολογίας και την αδιαφορία για τα φυσικά φαινόμενα, όπου ο άνθρωπος μπορεί να ελέγξει και να τιθασεύσει τα στοιχεία της φύσης. Το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα συχνά ονομάζεται ηρωική περίοδος της εξερεύνησης των πόλων. Οι αφιλόξενες και επικίνδυνες περιοχές της Αρκτικής και της Ανταρκτικής κυριαρχούσαν έντονα στο συλλογικό φαντασιακό της εποχής, όχι ως περιοχές με το δικό τους οικολογικό περιβάλλον και πολιτισμούς, αλλά ως προκλήσεις που έπρεπε να κατακτήσει η τεχνολογική εφευρετικότητα και η ανδρική τόλμη. Ο άνεμος τους παρέσυρε, ο εξοπλισμός δεν επιλέχθηκε με φροντίδα και δεν έγινε η σωστή έρευνα ώστε να υιοθετηθούν οι τεχνικές επιβίωσης των αυτόχθων που γνώριζαν πως να αντιμετωπίσουν τις ακραίες αυτές καιρικές συνθήκες. Ο καιρός ήταν εναντίον τους. Το μεγαλεπήβολο σχέδιο της ομάδας ξεφούσκωσε όπως το αερόστατο.
Στην δουλειά μου το ρούχο ή το προστατευτικό κάλυμμα για το σώμα μοιάζει με έναν λεπτό υφασμάτινο φλοιό που μόλις ξεχωρίζει το μέσα από το έξω. Το ένδυμα συμβολίζει μια πιο ελαφριά εκδοχή της αρχιτεκτονικής, μια υφασμάτινη αρχιτεκτονική στα μέτρα μας. Το ρούχο εν μέρει προστατεύει, αλλά ταυτόχρονα, «κτισμένο» με κλωστές και νήματα, δίνει ώθηση και ανεξαρτησία στον χρήστη του, να ταξιδέψει και να κινηθεί. Σε αντίθεση με τον Andrée και την ομάδα του, ο/η ταξιδιώτης/ισσα που φοράει αυτό το ρούχο επιδιώκει να χαθεί, επιδιώκει να κάνει λάθη, να πάρει τον λάθος δρόμο. Χρησιμοποιεί τη διαίσθηση ή ακολουθεί τυχαία περιστατικά, απροσδόκητα, σαν σημάδια που θα οδηγήσουν σε μια καινούργια εκδοχή. Η κατεύθυνση του αέρα, τα καιρικά φαινόμενα, οι εκπλήξεις, είναι σύμμαχοι. Έτσι καταφέρνει να συγχρονιστεί με αυτά. Ο άνεμος παίρνει το ρούχο και γίνεται ένα με αυτό. Η ευθραυστότητα και η αναπόφευκτη φθορά του υφάσματος είναι κάτι που ο/η ταξιδιώτης/ισσα γνωρίζει και περιμένει. Ο Andrée και η ομάδα του προσπαθούν να ελέγξουν το αερόστατο και την πορεία του και να επιβληθούν στον άνεμο. Η αντιμετώπιση του ταξιδιού στην δουλειά μου έχει να κάνει περισσότερο με την θηλυκή πλευρά, λιγότερο επεκτατική, πιο προσαρμοστική.
Το ρούχο φτιαγμένο από φυσικά υφάσματα, τα οποία έχω ράψει μεταξύ τους δημιουργούν ένα patchwork από ανακυκλωμένα υλικά που κάνουν το ταξίδι πιο ανάλαφρο, το παρασέρνει ο άνεμος, του αλλάζει σχήμα, σκίζεται, γίνεται ένα με την γη, τους μικροοργανισμούς και τα ζώα και χάνεται για να επιστρέψει σαν κάτι καινούργιο. Ένα απολίθωμα, ίσως. Το αποτύπωμα του αερόστατου και του εξοπλισμού του Andrée πάνω στον πάγο μοιάζει παράταιρο και δεν μπορεί να χωνευτεί εύκολα από την παγωμένη γη. Είναι ένα ξένο σώμα. Το 1930 θα το ανακαλύψουν Νορβηγοί εξερευνητές. Το ένδυμα θα είχε πιαστεί στα κλαδιά ενός δέντρου και θα είχε γίνει ένα με αυτό ή θα είχε γίνει απολίθωμα στην πέτρα, στη θάλασσα ή ο άνεμος θα είχε παρασύρει κάποιο κομμάτι του για να πέσει πάνω στο σώμα μας τυχαία και να μας κάνει να αναρωτηθούμε πώς έφτασε μέχρι εδώ.
Στοιχεία αντλήθηκαν από το άρθρο των New York Times:
"Falling Short of the North Pole" Ιανουάριος 27, 2012